ΠΑΤΡΑ: Ανησυχητική αύξηση της παιδικής κακοποίησης – Σοβαρά τα στοιχεία – ΔΕΙΤΕ ΠΙΝΑΚΕΣ

Γκρεμίζουν αρκετά από τα στερεότυπα που επικρατούν για το φαινόμενο της παιδικής κακοποίησης στην Πάτρα και γίνονται αφορμή για κοινωνικό προβληματισμό τα ευρήματα μελέτης που εκπόνησε η Κατερίνα Νικολακοπούλου, κοινωνική λειτουργός (MSc Health Policy and Planning). Παρατηρείται μια αυξητική τάση των περιστατικών κακοποίησης την τελευταία πενταετία εκ των οποίων τα μισά περίπου έχουν περιοχή αναφοράς το Νότιο Διαμέρισμα.
Η μελέτη έγινε στο πλαίσιο της μεταπτυχιακής εργασίας που εκπόνησε η κοινωνική λειτουργός (αξιολογήθηκε με άριστα) στις αρχές του 2017. Αφορά δεδομένα για την κατάσταση στην περιοχή της Πάτρας από το 2012 έως το 2016 για το προφίλ του παιδιού και της οικογένειάς του. Η Κ. Νικολακοπούλου εργάζεται στον Δήμο Πατρέων και ξεκίνησε το 2012 τη λειτουργία της Ομάδας Προστασίας Ανηλίκων στην οποία σήμερα συμμετέχουν έξι επιστήμονες και ασχολείται αποκλειστικά με θέματα παιδικής κακοποίησης στην περιοχή μας.
Σύμφωνα με την έρευνα, η εικόνα για την περιοχή της Πάτρας παρουσιάζεται άκρως ανησυχητική, καθώς παρατηρείται μια αυξητική τάση των περιστατικών κακοποίησης, όπου η έντασή της επηρεάζεται από τη συνεχιζόμενη οικονομική κρίση. Κατά την τελευταία πενταετία παρατηρείται διπλασιασμός των αναφορών για περιστατικά παιδικής κακοποίησης.
> Ιδιαίτερη αξία παρουσιάζει η περιοχή που κατοικεί η οικογένεια του ανηλίκου. Το 45,3% των παιδιών κατοικεί στο Νότιο Διαμέρισμα, περιοχή στην οποία εντοπίζονται μεγάλα ποσοστά ανεργίας. Ακολουθεί το Κεντρικό Διαμέρισμα με ποσοστό 20,9%, ενώ στο Ανατολικό, Αρκτικό και τα Προάστια, τα ποσοστά σχεδόν ισοκατανέμονται.
> Στις ηλικιακές ομάδες 0-12, όπου παρουσιάζεται και το μεγαλύτερο ποσοστό των περιπτώσεων συνολικά, τα αγόρια είναι εκείνα που κακοποιούνται συχνότερα, ενώ στις ηλικίες της εφηβείας 13-18 προέχουν τα κορίτσια.
> Η συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών έχουν ελληνική εθνικότητα, -σε αντίθεση με τα κοινωνικά στερεότυπα- και είναι μαθητές του Δημοτικού.
> Η πλέον συχνή μορφή κακοποίησης, όπως φαίνεται και από το διάγραμμα, είναι η παραμέληση με δεύτερη σε συχνότητα τη σωματική κακοποίηση, με θύτη σχεδόν στην ολότητα των περιστατικών τον γονιό. Η παραμέληση δεν αφορά μόνο την έλλειψη φροντίδας για τις καθημερινές ανάγκες διαβίωσης του παιδιού (διατροφή, ένδυση, καθαριότητα), αλλά και την παρακολούθηση της σχολικής εκπαίδευσης, την ιατρική φροντίδα του παιδιού κ.λπ.
Είναι αξιοσημείωτο ότι το παιδί που έχει υποστεί παραμέληση προέρχεται κατά κύριο λόγο από οικογένειες με χαμηλό εισόδημα και ζει με τον ένα γονέα. Η μητέρα του συνήθως είναι άνεργη, απόφοιτη υποχρεωτικής εκπαίδευσης και μία στις τρεις έχει σχέση με την χρήση ουσιών. Ο πατέρας σε ποσοστό 52,6% δεν εργάζεται, ένας στους πέντε έχει προβλήματα ψυχικής υγείας και ένας στους τρεις κάνει χρήση ουσιών.
Διαφορετική εικόνα παρουσιάζουν τα περιστατικά ψυχικής κακοποίησης των παιδιών που εντοπίζονται σε οικογένειες μεσαίου τουλάχιστον κοινωνικοοικονομικού επιπέδου, όπου η μητέρα έχει κατά πλειοψηφία λυκειακή εκπαίδευση και ο πατέρας έχει σταθερή εργασία. Τα περιστατικά αυτά εντοπίζονται κυρίως στο Αρκτικό Διαμέρισμα.
«Διανύοντας ήδη τον έβδομο χρόνο της οικονομικής κρίσης, η κατάσταση της χώρας μας εξακολουθεί να είναι ιδιαίτερα δυσμενής. Πολλά άτομα οδηγούνται σε μακροχρόνια ανεργία, μεγάλο μέρος των νοικοκυριών είναι υπερχρεωμένα, ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, αδυνατώντας να ανταποκριθούν σε βασικά έξοδα διαβίωσης, όπως αγορά τροφίμων, αποπληρωμή ενοικίου, λογαριασμών του σπιτιού, ιατρική περίθαλψη» τονίζει η Κ. Νικολακοπούλου και επισημαίνει ότι, ενώ τα προβλήματα υγείας αυξάνονται, η πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας περιορίζεται. Παράλληλα, η ένταση σε ατομικό επίπεδο λόγω της οικονομικής υστέρησης και της εργασιακής ανασφάλειας, μεταφέρεται αναπόφευκτα εντός του οικογενειακού περιβάλλοντος και ιδιαίτερα στα παιδιά και μπορεί να οδηγήσει στην αποξένωση, αδιαφορία, επιθετικότητα, απομόνωση, στην εφαρμογή σκληρών και βίαιων μεθόδων στην ανατροφή των παιδιών, καθώς και στην παραμέληση των φυσικών και συναισθηματικών τους αναγκών.
Η κοινωνική λειτουργός και συντάκτρια της μελέτης πρόσθεσε ότι «η κακοποίηση-παραμέληση των παιδιών ως φαινόμενο της σύγχρονης εποχής, αναφέρεται σε σωματικές, ψυχολογικές κακώσεις και στερήσεις με υπαιτιότητα των ενηλίκων που έχουν αναλάβει την κηδεμονία τους, οι οποίες επηρεάζουν την ομαλή ψυχοκοινωνική τους ανάπτυξη. Η σημερινή πραγματικότητα, με τα φαινόμενα παιδικής κακοποίησης να αυξάνονται μέσα σε ένα περιβάλλον οικονομικής κρίσης, επιτάσσει την ανάληψη δράσης από την Πολιτεία για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Η κατεύθυνση επομένως της κοινωνικής μεταρρύθμισης θα πρέπει να στραφεί στις ευάλωτες οικογένειες με παιδιά και ιδιαίτερα στις αυξανόμενες μονογονεϊκές οικογένειες».
Θεωρεί ότι ο Δήμος Πατρέων από την πλευρά του θα πρέπει να δημιουργήσει Αποκεντρωμένες Δομές Συμβουλευτικής και Υποστήριξης της Οικογένειας, ιδιαίτερα στο Νότιο Διαμέρισμα, όπου σύμφωνα με την έρευνα παρουσιάζονται τα περισσότερα περιστατικά. Οι δομές αυτές θα εφαρμόσουν άμεσα προγράμματα παιδικής προστασίας και πρόληψης συμπεριφορών βίας τόσο σε συνεργασία με τις οικογένειες όσο και με τις σχολικές κοινότητες.
«Παρ’ όλα αυτά σε κεντρικό επίπεδο παραμένει επιτακτική η ανάγκη δημιουργίας οργανωμένου Δικτύου Παιδικής Προστασίας, όπως επίσης η σύσταση Κεντρικού Συντονιστικού Φορέα και η δημιουργία του Εθνικού Μητρώου Παιδιών» τόνισε η Κ. Νικολακοπούλου και χαρακτήρισε προφανές ότι ολοκληρωμένες παρεμβάσεις σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, είναι ικανές να διακόψουν τον κύκλο της βίας και να συντελέσουν στην πρόληψη μιας περαιτέρω παραβατικής ή αντικοινωνικής συμπεριφοράς στην μετέπειτα ενήλικη ζωή του παιδιού που κακοποιείται.